CHẨN ĐOÁN BAN ĐẦU VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG (CAP)
Bằng chứng tổn thương trên X-quang ngực kèm theo một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
🌡️ Nhiệt độ >38°C hoặc <35°C
😮💨 Khó thở
🤧 Ho (có đàm hoặc ho khan)
💢 Đau ngực kiểu màng phổi
CÁC XÉT NGHIỆM BAN ĐẦU
📌 Xét nghiệm cần thực hiện:
Chụp X-quang ngực (thẳng & nghiêng)
Điện giải đồ, ure, creatinine, CRP, glucose, chức năng gan
Công thức máu & công thức bạch cầu
Độ bão hòa oxy (nếu có thể, đo khi thở khí phòng)
Xét nghiệm dịch họng và mũi tìm mầm bệnh bằng PCR
📌 Xét nghiệm thêm nếu bệnh nhân nhập viện:
Cấy máu (2 mẫu) trước khi dùng kháng sinh
Xét nghiệm kháng nguyên Legionella trong nước tiểu
Cấy đàm và nhuộm Gram (bao gồm cả Legionella)
Nếu có tràn dịch màng phổi hoặc mủ màng phổi trên X-quang:
Tham vấn chuyên gia hô hấp
Cân nhắc chọc hút dịch
Xét nghiệm pH, nhuộm Gram, cấy vi khuẩn, LDH, công thức tế bào
CÓ CẦN NHẬP VIỆN KHÔNG?
Bệnh nhân có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây cần được điều trị nội trú: ✔️ Tần số hô hấp > 22 lần/phút
✔️ Nhịp tim nhanh > 100 lần/phút
✔️ Huyết áp thấp (SBP < 90 mmHg)
✔️ Suy đa cơ quan cấp tính
✔️ SpO₂ < 92% (hoặc thấp hơn mức nền ở bệnh nhân có bệnh đi kèm)
✔️ Tổn thương nhiều thùy trên X-quang
✔️ Lactate máu > 2 mmol/L
CÓ LÝ DO KHÁC ĐỂ NHẬP VIỆN KHÔNG?
📌 Cân nhắc các yếu tố nguy cơ:
Bệnh đi kèm (đái tháo đường, bệnh thận mạn…)
Không thể hấp thu hoặc dung nạp điều trị đường uống
Cần hỗ trợ oxy kéo dài
Suy giảm chức năng
Mục tiêu điều trị
Khả năng chăm sóc tại nhà
Lịch sử nghiện rượu/chất kích thích
Hoàn cảnh xã hội
✅ Nếu có lý do, xem xét nhập viện và dùng phác đồ CAP nhẹ
❌ Nếu không, kê đơn kháng sinh đường uống theo phác đồ CAP nhẹ và điều trị ngoại trú.
CÓ CẦN CHĂM SÓC TẠI ICU KHÔNG?
📌 Các tiêu chí cần hỗ trợ chăm sóc tích cực:
Nhịp thở ≥ 30 lần/phút
SpO₂ < 90% khí phòng, PaO₂ < 60 mmHg hoặc PaO₂/FiO₂ < 250
Tổn thương đa thùy hoặc tiến triển nhanh trên X-quang
Huyết áp thấp (SBP < 90 mmHg)
Sốc nhiễm trùng cấp tính
Da xanh tím, dấu hiệu giảm tưới máu
Thiểu niệu cấp, ure máu ≥ 7mmol/L hoặc ure niệu ≥ 19mg/dL
Lactate máu > 2 mmol/L
Tình trạng xấu đi dù đã dùng liệu pháp kháng sinh ban đầu
✅ Nếu có, kê đơn phác đồ CAP nặng, cân nhắc tham vấn ICU.
❌ Nếu không, kê đơn phác đồ CAP trung bình.
HƯỚNG DẪN ĐIỀU TRỊ KHÁNG SINH
📌 Dị ứng penicillin:
Nhẹ → Có thể dùng Cephalosporin
Nặng → Tránh Cephalosporin, dùng Doxycycline hoặc Moxifloxacin.
📌 CAP nhẹ (5 ngày):
Amoxicillin 1g mỗi 8 giờ hoặc
Cefuroxime 500mg mỗi 12 giờ hoặc
Doxycycline 100mg mỗi 12 giờ
📌 CAP trung bình (5–7 ngày):
Benzylpenicillin 1.2g IV mỗi 6 giờ và Azithromycin 500mg mỗi ngày hoặc
Ceftriaxone 1g IV mỗi ngày và Azithromycin 500mg mỗi ngày hoặc
Moxifloxacin 400mg IV/ngày (yêu cầu phê duyệt ID)
📌 CAP nặng (7 ngày):
Ceftriaxone 2g IV/ngày và Azithromycin 500mg mỗi ngày hoặc
Moxifloxacin 400mg IV/ngày (yêu cầu phê duyệt ID)
CHUYỂN ĐỔI ĐƯỜNG UỐNG
Sau 48 giờ điều trị tĩnh mạch, nếu có cải thiện lâm sàng:
Amoxicillin 1g mỗi 8 giờ và Azithromycin 500mg mỗi ngày
Cefuroxime 500mg mỗi 12 giờ
Moxifloxacin 400mg/ngày (yêu cầu phê duyệt ID)
GHI CHÚ BỔ SUNG
Nếu Legionella, tiếp tục Azithromycin 7 ngày hoặc Doxycycline 14 ngày.
Nếu dị ứng Doxycycline, dùng Roxithromycin 300mg/ngày.
Bệnh nhân mang thai: Tránh Doxycycline và Moxifloxacin → dùng Azithromycin 500mg/ngày trong 3 ngày, sau đó 250mg/ngày trong 4 ngày.
Nếu nghi ngờ cúm, cân nhắc Oseltamivir.
