Source: 2019 WSES guidelines for the management of severe acute pancreatitis
I-CHẨN ĐOÁN
1.Tiêu chuẩn CĐ viêm tụy cấp nặng:
-Atlanta hiệu chỉnh, DBC (Determinant-based classification)
2.Hình ảnh học trong viêm tụy câp nặng:
-Siêu âm lúc nhập viện để đánh giá nguyên nhân (từ đường mật); CT-scan để chẩn đoán; Tất cả bệnh nhân viêm tụy cấp cần làm CT-scan có cản quang hoặc MRI trong thời gian tối ưu là 72-96 giờ (sau khởi phát triệu chứng); MRI đường mật khi cần.
3.Xét nghiệm CLS nào nên làm:
-Amylase – lipase (để chẩn đoán); CRP >= 150 mg/l vào ngày thứ 3 (để tiên lượng); Hct > 44% - Ure > 20 mg/dl (để tiên lượng); Procalcitonin (phát hiện và loại trừ viêm tụy nhiễm trùng); 1 số XN khác đánh giá nguyên nhân (sỏi, triglyceride , rượu)
4.Thang điểm nào nên dùng để tiên đoán bệnh nhân VTC nặng: -Nhiều thang điểm, đơn giản nhất, cũng có thể theo dõi mỗi ngày để tiên lượng là BISAP, phức tạp hơn là APACHE-II và 1 số thang điểm khác. Không có thang điểm nào là “gold standard”
5.Kháng sinh:
-Không cần dự phòng thường quy ở BN VTC
-VTC nặng nhiễm trùng (khó đánh giá, Procalcitoin, hút dịch tụy xét nghiệm dưới hướng dẫn của CT-scan): Qua được mô tụy + phủ cả gram âm gram dương hiếu khí kị khí => Carbapenem, quinolone, metronidazole
II-QUẢN LÝ TẠI ICU: Guideline thường khó đưa ra những hướng dẫn cụ thể và chi tiết trên bệnh nhân ICU, cá thể hóa là tốt nhất
1-Bệnh nhân nào nên nhập ICU:
-Suy cơ quan xảy ra mặc dù đã hồi sức dịch tích cực thì nhập ICU
2-Khi nào nên hồi sức dịch và hồi sức dịch như thế nào:
-Khởi động sớm không cần phải đợi huyết động xấu; truyền bao nhiêu thì phụ thuộc nhiều thứ. Dịch tinh thể là lựa chọn ưu tiên hơn, Lactate Ringer có lẽ tốt hơn Normal saline (sinh lý bệnh, dù bằng chứng còn yếu)
3-Kiểm soát đau như thế nào; chỉ định thở máy: không có gì mới
4-Điều trị bệnh nhân có hội chứng tăng áp lực ổ bụng:
-Dẫn lưu, lọc máu => an thần sâu và dãn cơ có thể cần thiết => xem xét ngoại khoa.
5-Dinh dưỡng đường ruột khi nào và như thế nào:
-Dinh dưỡng tĩnh mạch 1 phần; dinh dưỡng đường ruột (sonde dạ dày, sonde hỗng tràng) nên khởi động sớm.
Thang điểm DBC chia làm 4 nhóm, các nghiên cứu so sánh DBC và RAC (attlanta hiệu chỉnh) cho hiệu quả thấy tiên lượng là tương tự nhau